เพลงรำวงมาตรฐาน 10 เพลง คือกลุ่มเพลงที่ถูกจัดทำขึ้นอย่างเป็นแบบแผนโดยกรมศิลปากร เพื่อใช้ประกอบการรำวงแบบไทยแท้ ซึ่งเป็นการละเล่นพื้นบ้านที่ผสมผสานดนตรี การขับร้อง และการฟ้อนรำเข้าด้วยกัน โดยมีเป้าหมายเพื่ออนุรักษ์และถ่ายทอดศิลปวัฒนธรรมให้คงอยู่ในสังคมไทย รำวงมาตรฐานมีจุดเริ่มต้นจากรำโทนในยุคสงครามโลกครั้งที่สอง และพัฒนามาเป็นรูปแบบที่สวยงาม อ่อนช้อย สอดคล้องกับจารีตประเพณีและความงดงามของศิลปะไทย
ความเป็นมาของรำวงมาตรฐาน
รำวงมาตรฐานเกิดขึ้นในช่วงรัชสมัยของรัชกาลที่ 8 โดยกรมศิลปากรเป็นผู้ริเริ่มดัดแปลงรำโทนพื้นบ้านให้มีความสง่างามและมีระเบียบแบบแผนมากขึ้น เพื่อส่งเสริมศิลปะการแสดงของชาติในยุคที่วัฒนธรรมตะวันตกเริ่มเข้ามามีอิทธิพล เพลงรำวงจึงถูกแต่งขึ้นใหม่พร้อมทั้งกำหนดท่ารำเฉพาะแต่ละเพลง เพื่อให้ผู้แสดงและผู้เรียนสามารถเข้าใจได้ง่าย โดยในช่วงแรกมีเพียง 4 เพลง และขยายเป็น 10 เพลงในเวลาต่อมา ซึ่งกลายเป็นเพลงรำวงมาตรฐานที่เรารู้จักในปัจจุบัน
รายชื่อเพลงรำวงมาตรฐาน 10 เพลง
เพลงรำวงมาตรฐานทั้งหมดประกอบด้วย งามแสงเดือน, ชาวไทย, รำมาซิมารำ, คืนเดือนหงาย, ดวงจันทร์วันเพ็ญ, ดอกไม้ของชาติ, หญิงไทยใจงาม, ดวงจันทร์ขวัญฟ้า, ยอดชายใจหาญ และ บูชานักรบ โดยแต่ละเพลงมีเนื้อหาและท่ารำที่แสดงถึงความงดงามของวัฒนธรรม ความรักชาติ ศรัทธาในความเป็นไทย และความภูมิใจในตัวตน เพลงเหล่านี้ถูกออกแบบมาให้มีท่วงทำนองที่ไพเราะ เหมาะสำหรับการแสดงในงานมงคล พิธีต่าง ๆ และกิจกรรมส่งเสริมวัฒนธรรม
ลักษณะของการแสดงและการแต่งกาย
การแสดงรำวงมาตรฐานจะเป็นการรำเป็นคู่ หมุนเวียนเป็นวงกลม โดยมีท่ารำเฉพาะที่สอดคล้องกับเนื้อเพลงและจังหวะดนตรี ส่วนการแต่งกายของผู้แสดงนั้นจะขึ้นอยู่กับรูปแบบงานและกาลเทศะ เช่น ชุดไทยประยุกต์ ชุดพื้นเมือง หรือชุดราตรีสุภาพ โดยเน้นให้ดูเรียบร้อย งดงาม และแสดงออกถึงความเป็นไทย เครื่องประดับจะใช้ให้น้อยที่สุดเพื่อไม่ให้เกะกะในการรำ ส่วนใหญ่จะเป็นผ้าคาดเอว ผ้าพันคอ หรือดอกไม้ประดับผมเพื่อเพิ่มความสวยงามอย่างกลมกลืน
ความสำคัญของรำวงมาตรฐานในวัฒนธรรมไทย
รำวงมาตรฐานถือเป็นหนึ่งในรูปแบบศิลปะการแสดงที่มีบทบาทสำคัญต่อการส่งเสริมอัตลักษณ์ของชาติ สร้างความภูมิใจในความเป็นไทย และยังเป็นสื่อกลางในการปลูกฝังคุณธรรม ความสามัคคี และความรักในวัฒนธรรมให้กับเยาวชนไทยในทุกยุคทุกสมัย การรำวงช่วยให้ผู้คนได้มีโอกาสร่วมกิจกรรมอย่างสนุกสนาน พร้อมกับซึมซับคุณค่าทางศิลปะผ่านท่ารำ คำร้อง และดนตรี ซึ่งถือเป็นการเรียนรู้แบบบูรณาการที่ลงตัว เชลซี พบ มิดเดิลส์เบรอ
วิธีการเรียนรู้และฝึกฝนรำวงมาตรฐาน
การเรียนรู้รำวงมาตรฐานในปัจจุบันสามารถเริ่มต้นได้ตั้งแต่ในระดับโรงเรียนไปจนถึงการฝึกอบรมตามศูนย์วัฒนธรรม หรือชมรมรำไทยต่าง ๆ ทั่วประเทศ โดยจะมีการสอนทั้งเนื้อเพลง ท่ารำที่ถูกต้อง และความรู้เรื่องประวัติความเป็นมา ซึ่งช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจทั้งด้านทฤษฎีและปฏิบัติอย่างลึกซึ้ง นอกจากนี้ยังสามารถศึกษาผ่านวิดีโอออนไลน์หรือคู่มือของกรมศิลปากรที่แจกจ่ายให้กับสถาบันการศึกษา เพื่อให้เข้าถึงได้ง่ายและสะดวกในการฝึกฝนที่บ้านเองอย่างต่อเนื่อง
